Na podstawie art. 192 Regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (MP z
2002 r. Nr 23 poz. 398, z 2003 r. Nr 23 poz. 337, z 2004 r. Nr 12 poz. 182, z
2005 r. Nr 16 poz. 263, Nr 42 poz. 556, Nr 66 poz. 912, Nr 76 poz. 1062, z 2006
r. Nr 15 poz. 194 oraz z 2007 r. Nr 23 poz. 253, kieruję do Pana Ministra
interpelację w sprawie potencjalnego zagrożenia dla funkcjonowania w Polsce
podziemnych tras turystycznych.
W pierwszej dekadzie kwietnia bieżącego
roku w Kostrzynie nad Odrą odbyło się XV
Forum Tras Podziemnych. W spotkaniu tym udział wzięli przedstawiciele reprezentujący
ponad 20 takich tras, w tym między innymi Lubelskiej Trasy Podziemnej, Kopalni
Podgórze w Kowarach, Piwnic Rzeszowskich, Zamku Książ w Wałbrzychu, Sztolni
Walimskich czy Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu. Jednym z tematów omawianych
na Forum były konsekwencje objęcia części tras podziemnych wymogami ustawy Prawo geologiczne i górnicze, co miałoby
nastąpić od 2017 roku. Podziemne trasy turystyczne miałyby zostać objęte
nadzorem górniczym, musiałyby posiadać zatwierdzany plan ruchu zakładu górniczego,
zatrudnić fachowców na stanowisku kierownika ruchu zakładu górniczego, posiadać
własną stację ratownictwa górniczego, ewentualnie mieć podpisaną umowę z taką
stacją. Oznaczałoby to poniesienie olbrzymich kosztów dla większości
podziemnych tras turystycznych i skutkować mogło likwidacja wielu spośród nich.
Jak podaje Tomasz Rzeczycki, publicysta miesięcznika „Odkrywca”: Przykładowo odległość Kopalni Złota w Złotym
Stoku do Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego w Bytomiu to około 175
kilometrów, a dojazd zajmuje dwie godziny.
Problem ten podniosłem już w marcu 2015
roku, pisząc w interpelacji do ówczesnego Ministra Środowiska między innymi:
W wyniku przyjętej w ubiegłym roku głosami koalicji parlamentarnej PO –
PSL nowelizacji ustawy Prawo geologiczne i górnicze ujednolicono wymogi dla
wszystkich organizatorów ruchu turystycznego, lecznictwa sanatoryjnego i imprez
rekreacyjnych w podziemnych wyrobiskach górniczych. Jeden z wymogów nowelizacji
nakłada na organizatorów podziemnej trasy turystycznej obowiązek zatrudnienia
kierownika ruchu zakładu górniczego. Do końca roku 2014 – jak wynika z danych
Wyższego Urzędu Górniczego – nadzorem górniczym objęte były cztery obiekty:
Kopalnia Soli „Bochnia”, Kopalnia Soli „Wieliczka”, Kopalnia Węgla Kamiennego
„Guido” i Kopalnia Węgla Kamiennego „Królowa Luiza”. Jak zapowiedziała w
ostatnich dniach rzecznik prasowa WUG: Od
2015 roku będzie ich znacznie więcej. Z rozpoznania przeprowadzonego przez
dyrektorów okręgowych urzędów górniczych wynika, że na terenie całej Polski
jest ich jak dotąd 16, ale lista nie jest ostateczna, może się zmienić po
weryfikacji uzyskanych danych. Dodała, że najwięcej takich obiektów -
dziewięć - jest w rejonie działania Okręgowego Urzędu Górniczego we Wrocławiu.
Wyższy Urząd Górniczy w Katowicach sporządził listę 16 podziemnych tras
turystycznych z całego kraju, które zostaną objęte rygorystycznym dozorem
górniczym. Znalazły się na niej oprócz będących wcześniej Kopalni także, m.in.
Zabytkowa Kopalnia Srebra w Tarnowskich Górach oraz Chełmskie Podziemia
Kredowe. Obiekty podziemne, które znalazły się na liście Wyższego Urzędu
Górniczego mają dwa lata na dostosowanie się do nowych przepisów, które weszły
w życie w styczniu tego roku. Zdaniem WUG przedstawiona lista nie jest
ostateczną i może się wydłużyć po ostatecznej weryfikacji uzyskanych danych. Co
niepokojące, w zaproponowanym przez Urząd wykazie znalazły się obiekty różnej
wielkości - zarówno małe (z trasami liczącymi kilkaset metrów), jak i duże, o
różnym natężeniu ruchu turystycznego.
Jak podkreślają osoby
związane z turystyka podziemną, nałożenie na podziemne trasy turystyczne m.in.
obowiązku zatrudnienia kierownika ruchu zakładu będzie dużym obciążeniem
finansowym. To są poważne koszty, bo są
to wysokiej klasy specjaliści – mówi Grzegorz Rudnicki, rzecznik
Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej będącego właścicielem Zabytkowej
Kopalni Srebra i Sztolni Czarnego Pstrąga w Tarnowskich Górach. Jak wskazuje,
tarnogórskie zabytki techniki od kilku lat nie są objęte zewnętrznym dozorem
górniczym, funkcjonują bezpiecznie i nie odnotowano w nich „ani jednego
drobnego wypadku”. Podobnie uważa Marek Kandzia, prezes SMZT. Uważamy, że powinniśmy być kontrolowani
przez urząd górniczy, ale nie chcemy być pod pełnymi rygorami prawa geologicznego
i górniczego. Chcemy mieć kontrolę
zewnętrzną, ale nie z tymi rygorami, że musimy zatrudnić kierownika ruchu
zakładu, jeśli nie robimy żadnych robót górniczych. Zatrudnienie kierownika
ruchu to są poważne koszty. Funkcjonujemy bezpiecznie. Nie mieliśmy ani jednego
drobnego wypadku i znów nas chce się siłą wepchnąć w ramiona urzędu górniczego.
Dlaczego nie iść prawem austriackim, gdzie trasy turystyczne wcale nie mają
kierowników ruchu i bezpiecznie funkcjonują – dodaje szef Stowarzyszenia.
W odpowiedzi na interpelację, podsekretarz
stanu w Ministerstwie Środowiska Sławomir Marek Brodziński stwierdził, iż w czasie prac legislacyjnych zakończonych
uchwaleniem ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy – Prawo geologiczne
i górnicze oraz niektórych innych ustaw nie były zgłaszane uwagi o potencjalnym
negatywnym wpływie zamierzonych zmian na stan turystyki podziemnej, a obawy,
jakoby wprowadzenie omawianych rozwiązań miało stanowić zagrożenie dla
turystyki podziemnej, uznał za nieuzasadnione.
Innego zdania są jednak ludzie związani z
turystyką podziemną. Jak dzisiaj podkreśla Elżbieta Szumska, właścicielka
Kopalni Złota w Złotym Stoku: Trudno mi
uwierzyć, że te przepisy wejdą w życie. Gdyby tak się stało, to ograniczę
liczbę zatrudnionych osób w kopalni. Ustawa zawiera też absurdalne wymagania.
Mimo, że przez setki lat była w złotostockiej kopalni wentylacja naturalna, to
będę musiała zamontować urządzenia i prowadzić wentylację wymuszoną. To jest
nonsensowne wymaganie. Podobne zdanie na temat wprowadzonej zmiany
prezentują przedstawiciele Kopalni „Guido” i Sztolni „Królowa Luiza” w Zabrzu,
Kopalni „Aurelia” w Złotoryi czy Muzeum Twierdzy Kostrzyn planującego dopiero
utworzenie podziemnej trasy turystycznej. Wprowadzenie zmian przekreślić może
także inicjatywę utworzenia kolejnej podziemnej trasy w niedawno odkrytej
kopalni srebra Srebrnej Górze.
W dniu 7 maja br. u podnóża Gór Złotych
odbyło się spotkanie przedstawicieli podziemnych kopalnianych tras
turystycznych z władzami górniczymi, m.in. z dyrektor OUG we Wrocławiu Mirandą
Ptak i przedstawicielami WUG w Katowicach. Z drugiej strony reprezentowane były
m.in. Chełmskie Podziemia Kredowe w Chełmie, Kopalnia Uranu w Kletnie, obie
kopalnie uranu w Kowarach, Kopalnia Węgla w Nowej Rudzie i kilka innych tras
podziemnych. Cztery dni później, 11 maja 2016 roku zredagowana została petycja
w sprawie zmian w ustawie Prawo
geologiczne i górnicze w zakresie zlikwidowanych podziemnych zakładów
górniczych wykorzystywanych na cele turystyczne. Jej autorzy postulują między
innymi, aby ustawą objąć roboty górnicze prowadzone wyłącznie w tych trasach
podziemnych, które funkcjonują w obrębie czynnych kopalń. Dotyczyłoby to więc
praktycznie jedynie Kopalni Soli w Kłodawie. Podnoszą także możliwość
stworzenia osobnego rozporządzenia dotyczącego wyłącznie podziemnych tras
turystycznych w Polsce. Uzasadniając swoje propozycje przedstawiciele
Podziemnych Tras Turystycznych podnoszą, iż:
Zwracamy uwagę, że w naszych
obiektach – w odróżnieniu od funkcjonujących kopalń:
- nie są używane materiały
wybuchowe, nie prowadzi się robót strzałowych,
- nie jest prowadzony ruch maszynowy (lub
prowadzony jest na bardzo ograniczoną skalę – np. kolejki turystyczne),
- nie występują problemy wodne,
- nie następuje bieżące naruszanie
struktury górotworu, wskutek prowadzenia wydobycia.
Specyfika prowadzonej
działalności jest zupełnie odmienna od „czynnych kopalń”, w których prowadzone
są na bieżąco prace wydobywcze przy użyciu ciężkiego sprzętu oraz materiałów wybuchowych.
W naszej wspólnej ocenie nie
wydaje się konieczne nakładanie na tego typu podmioty turystyczne tak
restrykcyjnych przepisów, jakie obowiązują w czynnych kopalniach, w których
występują liczne zagrożenia o bardzo wysokim nasileniu.
W naszej wspólnej ocenie nie wydaje się konieczne nakładanie na tego
typu podmioty turystyczne tak restrykcyjnych przepisów, jakie obowiązują w
czynnych kopalniach, w których występują liczne zagrożenia o bardzo wysokim
nasileniu.
Brak urabiania i postępu prac w górotworze powodują, że stabilność
nieaktywnych górniczo sztolni jest na bardzo wysokim poziomie. Zatem stopień
zagrożenia w stosunku do innych eksploatowanych czynnych kopalń jest znacznie niższy.
Wskazujemy, że na przestrzeni kilkudziesięciu lat w trakcie wykorzystywania wyrobisk zlikwidowanych
podziemnych zakładów górniczych do celów turystycznych, odnotowano jedynie
incydentalne zdarzenia mające wpływ na bezpieczeństwo turystów. Te, które
zaistniały – w postaci zwichnięcia nogi, czy złamania ręki – były skutkiem
upadku na nierównościach, co trudno uznać za wypadek górniczy. Statystyki te
dobitnie wykazują, że każdy przedsiębiorca – mimo braku regulacji prawnej, we
własnym zakresie, przy zachowaniu należytej staranności, dbał i dba o
bezpieczeństwo turystów oraz pracujących tam osób.
Jeśli nasze postulaty choćby
częściowo nie zostaną uwzględnione, a obecne rygorystyczne przepisy wejdą w
życie, bez uwzględnienia specyfiki naszej działalności, spowoduje to utratę
wielu miejsc pracy oraz zamknięcie wielu spośród podziemnych tras
turystycznych. Będzie to też miało wpływ na zmniejszenie atrakcyjności
regionów, bowiem nasze podmioty są często „kołem zamachowym” rozwoju
turystycznego naszych „małych ojczyzn”.
Mając na uwadze powyżej przytoczone informacje
zwracam się do Pana Ministra z uprzejmą prośbą o odpowiedź na następujące
pytania:
- Jaka jest opinia Ministerstwa w przedmiotowej sprawie?
- Czy znane
są Panu Ministrowi kwestie podnoszone przez przedstawicieli środowiska
związanego z Podziemnymi Trasami Turystycznymi Polski ?
- Czy
wobec uwag środowisk związanych z tą formą krajoznawstwa, kierowane przez
Pana Ministerstwo rozważy wprowadzenie postulowanych zmian mających na
celu odsunięcie zagrożenia dla istnienia i funkcjonowania podziemnych tras
turystycznych?